Interview met Hussein Shikha

Hussein, wie ben jij?

Ik ben grafisch ontwerper, maar beschrijf mezelf vooral als interdisciplinary visual artist. Ik voel me namelijk niet gebonden aan één medium en ontdek en probeer steeds nieuwe dingen. Ik ben geboren in Irak, waar ik tot mijn 13e woonde. Mijn tocht als kunstenaar begon daar – ik had twee tantes die tekenles gaven en me onderdompelden in kleuren en vormen. Ik teken dus al sinds ik een jaar of vijf was. Toen ik naar België kwam ben ik dan, deels door de taalbarrière, in het kunstonderwijs gestapt. Ergens heb ik het gevoel dat kunst mij heeft gevonden – in mijn leven is het iets dat steeds opnieuw terugkeert.

In je werk keer je vaak terug naar Irak. Zo refereer je in je project ‘Virtual Weaving’ naar Iraakse tapijten. Hoe ontstond die connectie tussen textiel en de virtuele wereld voor jou?

Mijn kindertijd speelde zich af tegen de achtergrond van de Amerikaanse invasie van Irak en de daaropvolgende burgeroorlog. In die omstandigheden was het soms moeilijk om als kind naar buiten te gaan. Daarom ontsnapte ik in videospelletjes, die vol kleuren en pixels zaten. Tegelijkertijd werd ik omringd door tapijten met Islamitische iconografie en plantaardige motieven. Die twee werelden mengden zich in mijn kinderhoofd – ik zag pixels in de tapijten. In Irak gebeurde het soms dat we plots geen elektriciteit meer hadden, waardoor ik me vermaakte door heel geconcentreerd naar tapijten te kijken. Als je dat lang doet ontstaat er een erg dromerig effect en begint het tapijt een beetje te bewegen. Ik verzon narratieven en begon te fantaseren. Zo kwam het textiel tot leven. Het project ‘Virtual Weaving’ is vanuit die fascinatie ontstaan en stelt de vraag of een tapijt geanimeerd kan worden.

Beweging is erg belangrijk in je werk. Heeft dat ook een effect op je proces?

Het proces is voor mij altijd belangrijker dan het eindresultaat. Vaak wordt er door artiesten gretig uitgekeken naar de expo, waardoor het leerproces wordt vergeten. Voor mij staat dat leerproces net centraal. Ik probeer steeds te reflecteren op wat ik heb gedaan en hoe ik dat kan herwerken of veranderen. Door steeds dingen in vraag te stellen werk ik heel traag. Maar dat lijkt me net belangrijk wanneer je kunst maakt, omdat je zo ook nadenkt over wat je uitdrukt en voor wié je dat uitdrukt. In mijn opleiding was er erg veel aandacht voor Westerse kunststromingen en filosofieën, maar andere ideologieën werden veel minder belicht. Het was dus aan mij om die zelfstudie te doen, om andere paden te exploreren. Er zijn zoveel geschiedenissen om uit te putten en er is zo’n rijkdom aan kunst buiten de ‘Westerse’ wereld.

Via mijn onderzoek ontdekte ik een Iraakse groep kunstenaars, ‘Jama'et Baghdad lil Fen al-Hadith.’ Zij zochten inspiratie in de Iraakse kunstgeschiedenis, die ze een moderne update gaven, en baseerden zich hiervoor op de kunstfilosofie ‘Istilham al-Turath,’ wat zoveel wilt zeggen als ‘inspiratie en motivatie opzoeken in traditie.’ Hun werk is nauw verbonden met de Iraakse onafhankelijkheid en was een vorm van verzet. In het kader van datzelfde onderzoek heb ik ook interviews afgelegd met mensen met roots buiten België die proberen om hun artistieke praktijk te dekoloniseren. Er zijn hier zoveel culturen, zoveel mensen en toch lijkt het soms alsof er wordt ontworpen voor slechts één publiek, terwijl dat ene publiek zo beperkend kan zijn.

Ik probeer zelf ook na te denken over mijn positie als kunstenaar met Iraakse roots in België. Irak wordt al te vaak afgeschilderd als een oorlogsgebied. Hoewel dat aspect aanwezig is in de geschiedenis van het land, is Irak ook zoveel meer dan dat. Mensen leven daar gewoon hun leven. Hun levens zijn bovendien verweven met de onze – klimaatverandering veroorzaakt momenteel een catastrofe in het Zuiden van Irak. De rivieren drogen er uit, wat een impact heeft op de mensen die er wonen. Deze ideeën zijn aanwezig in ‘Your Beauty Is Sumerian,’ een installatie geïnspireerd door traditionele Zuid-Iraakse tapijten waarin illustraties vertellen over het alledaagse leven. Ik wilde het alledaagse leven van de mensen daar vandaag vertalen in mijn eigen beeldtaal en projecteren op textiel en expliciet verbinden met het belang dat rivieren er hadden en nog steeds hebben.

‘Your Beauty Is Sumerian’ toonde je in het Bos. Wat heeft het Bos voor jou als artiest betekend?

De eerste keer dat ik het Bos binnendwaalde was voor een feestje. Het viel me meteen op dat mensen er heel open zijn – in het Bos kan je dragen wat je wil en zijn wie je wil. Mijn residentie bij Vruchtbare Grond was mijn eerste residentie ooit en voelde als een soort bevrijding. Door mijn opleiding was ik het gewend om bepaalde criteria te volgen, om me te laten leiden. In het Bos werken was enorm verrijkend, omdat er een sfeer heerste van ‘anything goes’ – ik kreeg de kans om naar hartenlust uit te proberen en te experimenteren. Eerst vreesde ik dat die vrijheid verlammend zou werken, maar ze bleek enorm productief te zijn. Ik hoop dat ik dat gevoel van vrijheid kan meenemen in mijn verdere carrière als grafisch ontwerper, maar ook daarbuiten – zoals ik al zei voel ik me niet gebonden aan één medium. Bloemen, bijvoorbeeld, daar zou ik ook graag eens mee aan de slag gaan.

Hussein maakte een ontwerp voor Het Bos genaamd "Ethereal Garden", wanneer we terug open gaan kan je het in onze Garage aanschouwen:

(interview door Anna Jamieson)